Meraklıyım

TED.com'un düzenli takipçisiyim. Daha öncede beğendiğim konuları burada paylaştım, paylaşmaya devam ediyorum. Yeni konu 100 yaşına kadar yaşamak. Dan Buetthner ve ekibi Dünya'da ortalama yaşam beklentisinin 100'ün üzerinde olduğu bölgeleri saptayıp, burada yaşayan insanların alışkanlıklarını analiz ederek bir formüle ulaşmaya çalışmışlar. Sunumun tamamını  buradan  izleyebilirsiniz. Aşağıda benim sunumdan çıkardığım satır başları var; - 4 tane mavi bölge bulunmuş. Bunlar Sardunya adasının Nuoro bölgesi, Okinawa takım adalarının kuzeyinde, Loma Linda Kaliforniya'daki Adventist tarikatı üyeleri ve Kosta Rika'da bir bölge. - Yaşayacağımız süre üzerinde genlerimizin %10, yaşam alışkanlıklarımızın %90 etkisi var. Yani sülalenin geneli uzun süre yaşadığı için bizimde uzun süre yaşayacağımız garanti değil. Ama 100 yaşını geçmek için genlerinizin de desteğine ihtiyacınız var. - 65 yaşındaki bir insan 12 yaşındaki bir insandan ortalama olarak 125 kat daha hızlı yaşla...

Dün Apple heyecanla beklenen yeni ürünü Ipad'in tanıtımını yaptı. Ben burada özelliklerini falan yazmayacağım, onlar zaten her yerde var. Google'da Ipad yazın tasarımcılarının anne kızlık soyadlarına kadar bulursunuz. İşin maddi tarafına bakalım. Yukarıdaki grafik toplantı sırasında Apple hisselerinin fiyatı. Toplantı başlayınca fiyat düşmeye başlıyor. Belli ki Ipad yatırımcıların beklentilerini karşılamamış. Ürünün özellikleri anlatıldıkça fiyat yavaş yavaş yukarı doğru çıkmaya başlıyor. Ve Steve Jobs'un $499'luk fiyatı açıklamasıyla fiyat çok ciddi bir işlem hacmi ile fırlıyor. Demek ki fiyat genel olarak beğenilmiş. Grafiği detaylı olarak görmek için üzerine tıklayabilirsiniz. Benim şimdi merak ettiğim Türkiye'de kaç paraya satılacağı. Bence makul olanı 790 USD.

Bundan yıllar önce Cihan'la beraber Antalya'ya gidiyorduk. Tam hatırlamıyorum ama galiba AtlasJet'le uçuyorduk. Hayatımdaki en keyifli ve en eğlenceli uçak yolculuğuydu. Pilot yol boyunca bize şiirler okumuş ve geçtiğimiz bölgeler hakkında hikayeler anlatmıştı. Hatta anlattıklarını daha rahat görebilmemiz için uçağı sağa sola yatırmıştı... Ama asıl bombayı indiğimizde patlattı. Uçak kapıya yanaşırken herkesin kemerlerini bağlamasını özellikle rica ettikten sonra uçağın frenine bastı. Abartmıyorum kemer bağlı olmasına rağmen ön koltuğa yapıştık. Bu hareketin amacını uçak tamamen yanaşmadan bagajlarına saldıranların başına gelebileceklerini göstermek olarak açıklamıştı. Bizim kaptanın Ergene kaptan olduğunu buradaki forumdaki  kemalsoylemez'in  yorumundan anladım. Bugün Gani Müjde'nin tweetlerini okurken o yolculuk aklıma geldi. Bizim efsane pilotun önceden yaptıklarının yanında o uçuşta yaptıkları çıtır çerezmiş... Gani Müjde'nin tweetlerinden alıntı yapıyorum...

Eski işimde sabah akşam sunum hazırlıyordum. Bir dönem ciddi ciddi sunumlardan sorumlu devlet bakanı olmuştum. O zamanlar internet bu kadar gelişmemişti ancak taslaklar bulmak için kullanabiliyorduk. Dün yeni bir web sitesi buldum. Prezi.com . Kullanımı çok kolay, öğrenmek en fazla 10 dakika alıyor. Ortaya çıkan sonuçlar oldukça başarılı. Ticari kullanım dışında ücretsiz kullanabiliyorsunuz. Ücretsiz planda sunumların alt köşesinde prezi.com yazısı yer alıyor ve hazırlanan sunumlar web sitesinden görüntülenebiliyor.Mesela ben yukarıda daha önce hazırlanan Simpsons'larla ilgili bir sunumu paylaştım. Tıklayarak sunum içinde geçiş yapabiliyorsunuz. İşi gereği sıkça sunum hazırlayanlara şiddetle öneririm.

Klavyeme bakarken harflerin sıralanışı ilgimi çekti. Bu harfleri kim, niye böyle dizmiş? Kimin dizdiğinden çok niye dizdiği daha ilginç. Bizim jenerasyon istisnalar dışında çocukluğunda oyuncak olarak gördü daktiloları. Bizden sonrakiler ancak müzede görür zaten. Daktilolarda yan yana iki harfe aynı anda bastığınız zaman sıkışma gibi bir problemleri vardı. Şahsen annemin iş yerinde oynadığım daktilolarda çok başıma gelmiştir. Oyun oynarken bile can sıkıcı bir durumdur, hızlı hızlı bir şeyler yazmaya çalışırken durum kesin daha vahimdir. İşte bu sıkışmaları engellemek için Christopher Sholes, arkadaşları Carlos Glidden ve Samuel W. Soule ile birlikte İngilizcede sık sık yan yana tekrarlanan harf ikililerini (th, st gibi) daktilonun değişik bölgelerine serpiştirerek bugün kullandığımız Q-klavyenin temellerini 1870lerde atmışlar. Daha sonra daktilonun ticari haklarını onlardan satın alan Remington, harflerin dağılımını biraz daha değiştirerek bugünkü formuna getirmiş. Tabi sık kulla...

Avatar'daki Na'vi ırkı beyinlerini fiziksel olarak Pandora'daki diğer canlılara bağlayabiliyorlardı. Filmde Na'vi ırkının beni en çok etkileyen özelliği bu olmuştu. Bu kadar bariz olmasa da bizimde benzer bir yeteneğimiz var. Empati. Biz de karşımızdaki insanın ne hissettiğini, ne düşündüğünü anlayabiliyoruz. Bazı insanlar bu konuda daha başarılı. Hatta Adam Fawer'ın empati romanının konusu da bu. Empati yeteneğimizin bilimsel temeli ayna nöronlara dayanıyor. Ayna nöronlar kısaca kendi hareket ve duyu organlarımızdan gelen sinyallerle değil, başkasının hareketleri ve hissettikleriyle aktive olan nöronlar. Bu nöronların kendi aralarında kurdukları bağlar sayesinde biz başka insanların yaptıklarını taklit edip, neler hissettiklerini anlayabiliyoruz. VS Ramachandran TED'de yaptığı sunumunda ırkımızın 50.000 yıl önce yaptığı büyük sıçramanın (ateş yakmak, alet kullanmak gibi yeteneklerin aniden hızla yayılması) arkasındaki en önemli faktörün ayna nöronlar olduğu...

Bunun ne olduğuna dair bir fikriniz var mı? Tahmininizi yapın sonra aşağıdaki bağlantıya devam edin...

Hub culture Dünya'da yaşanılacak en iyi şehirleri seçmiş. İlk sırada Sao Paulo var, ikinci sırada Berlin. Istanbul 18. sırada. 2010 Kültür başkenti kontenjanından mı girdik listeye diye merak ettim ama 2009'da da listede Istanbul yine 18. sırada. Listedeki diğer şehirleri merak ediyorsanız buradan bakabilirsiniz. Hub culture ne iş yapar diyenler burayı inceleyebilir.

Hiç anmasak onun adını. Anmak zorunda kalırsak "Abdi İpekçi'nin katili" olarak ansak. Anlattığı masalları duymasak, basın giydiği takım elbiseden kaldığı otele kadar haber yapmasa. Yaparlarsa boykot etsek o basın organını. Öyle bir egosantrik katile başka bir ceza gelmiyor aklıma...

Yukarıdaki tablo 100 yıldır pastel boyaların renklerinin artışını gösteriyor. Ortalama her 23 senede renk sayısı ikiye katlanmış. Bana sorsalar kızların ve erkeklerin kullandığı renkler diye ikiye bölerdim tabloyu. Ortaokuldayken kızlar özenip valiz büyüklüğünde pastel boya kutularıyla gelirlerdi okula, kimin boyası daha çok türünden bir rekabet de söz konusuydu galiba aralarında. Yukarıdaki resimdeki çılgın artışın nedeni de budur bence. Talebi sadece erkekler oluştursa 1935'teki renklerle idare ederdik gibi geliyor bana...

Michel de Broin, Dünya'nın en büyük disko topunu yapacağını ve bunu Paris semalarında sallandıracağını söylediğinde arkadaşları kendisiyle dalga geçmiş. Michel azimli çocuk, yememiş içmemiş 1000 tane ayna kullanarak 7.5 metre çapında bir disko topu yapmış. Sonrada bunu vinçle 50 metre yüksekte Paris semalarında sergilemiş. Michel de Broin, eseri Lüksemburg bahçesinin üzerinde sallanırken kendisiyle dalga geçen arkadaşları ne yapıyordu acaba? Başka resimlerde görmek isteyen aşağıdan devam edebilir...

Görsel olarak çok başarılı değil ama işlevsel olarak mükemmel. Buketin içine beyaz ve mavi renkte LED'ler yerleştirilmiş. Parmağa yerleştirilen alıcı poligraflarda da (yalan makinesi) kullanılan teknolojiyle gelinin ruhsal durumunu ölçüyor. Gelin gerginse beyaz LED'ler, sakinse mavi LED'ler yanıyor. Aynısından damadın yaka çiçeğine de yapalım. Nikaha kadar damat mavi, gelin beyaz. Nikahtan sonra gelin masmavi, damat bembeyaz dolaşırlar ortalıkta...

Japonya'da Burger King, yeni çıkardığı viski soslu Bourbon Burger'a tamamlayıcı olarak Highball (viski-soda) vermeye başlamış. Bourbon burger ¥150, highball ¥300, yani sırasıyla yaklaşık 2,5 TL ve 5 TL. Burger King bu son atakla gece alemlerinin yeni adresi olma hevesinde. Resimlerini buradan görebilirsiniz.

Grip virüsleri kuş, domuz gibi isimlerin yanı sıra H1N1, H5N1 gibi kodlarla da isimlendiriliyor. Bu kodlardaki harfler virüs yüzeyinde bulunan hemagglutinin (H) proteini ve neuraminadase (N) enzimlerinin baş harfleri. Bütün grip virüslerinin yüzeyinde bu enzim ve proteinler var. Virüslerin isimleri de bu enzim ve proteinlerin dizilişlerine göre belirleniyor.

İçki içtiğimizde sarhoş oluyoruz ama nasıl?  Alkolün vücudumuzdaki yolculuğu midede başlıyor. Midede sindirilen alkol ince bağırsaklarda emilerek kana geçiyor. Boş mideye içtiğimiz zaman daha çabuk sarhoş olmamızın nedeni alkolün hızlı sindirilip kana hemen karışması. Kana karışan alkol karaciğer tarafından metabolize ediliyor. Çoğu insanın karaciğeri bir saatte yaklaşık %40 alkol düzeyinde (rakı, votka v.b.) 1 duble içkiyi metabolize edebilir. Fazlası vucüdumuzda yolculuğuna devam edip beynimizi etkilemeye başlıyor. Beyinde ilk etkilenen bölüm serebral korteks. Yani beynimizin duyu organlarından gelen sinyalleri inceleyen, düşüncelerimizi oluşturduğumuz ve bir çok istemli kas hareketimizi kontrol eden bölümü. Bu bölüm etkilenince insanın kendine güveni artıyor ve daha konuşkan oluyor. Aynı zamanda karar verme yetimizde de problemler çıkmaya başlıyor. Yani burası "Abicim ben sarhoş değilim" dediğimiz bölüm. Daha sonra etkilenen bölüm limbik sistem. Hafızam...

Feriköy pazarında Cumartesi günleri genelde organik ürünlerin satıldığı Ekolojik Halk Pazarı kuruluyor. Yerini bilmeyenler buradan haritasına bakabilir . 6 Aralıktan beri aynı yerde Pazar günleri de el işleri pazarı kurulmaya başlanmış. Benim de bizim Duygu sayesinde haberim oldu. Pasaj'da sattığı ürünleri pazara da çıkarmış. Bugün satışlar pek başarılı gitmemiş ama ilerleyen haftalar için umut var bence... Pazarda genel olarak el yapımı ürünler, takılar, antikalar, eski kitaplar ve meraklısının ilgisini çekebilecek bir dolu malzeme var. Fiyatlarda makul seviyelerde. Mesela Dido 10 liraya iki tane kırmızı kül tablası aldı. Bugün hava da güzel olduğu için çok sayıda tezgah vardı, her zaman bu kadar kalabalık olmayabilir. Tezgah açmak isteyenler olursa 1.5x1 metre boyutlarında masa bedeli 30 TL. Detayları ve fotoğrafları Feriköy'de bir Pazar'ın facebook sayfasından bulabilirsiniz.

Gillette'in son reklam kampanyasında Federer, Tiger Woods, Tierry Henry ve Kenan Sofuoğlu yer almıştı. Tiger Woods'un başına gelenler malum. Hatta bu sene herhangi bir turnuvaya katılmayacağını açıkladı. Henry İrlanda maçından sonra epey yıprandı. Kenan Sofuoğlu antremanlar sırasında ayak bileğini kırmış. Kısaca üçünün de başına gelmeyen kalmadı. Geriye sağlam bir tek Federer kaldı. Bence gitsin bir kurşun falan döktürsün, ancak böyle kurtulur lanetinden...

Her yıl CES zamanı bir dolu yeni malzeme çıkar piyasaya. Cep telefonları ve televizyonlar hariç bir çoğu da Türkiye'ye gelmez. Bence A.R. Drone'da kolay kolay girmez misak-ı milli sınırlarından içeri. A.R. Drone için gelişmiş bir model helikopter diyebiliriz. Iphone ile kontrol ediliyor. Kamerasıyla aldığı görüntüleri telefonun ekranından görüp, Iphone'un jiroskopik özellikleri sayesinde telefonu hareket ettirerek kullanabiliyorsunuz. Kedinin erişmediği ciğer misali biraz heyecansız yazdım yazıyı.

Ask me anything http://formspring.me/ftenoz

IBAN, International Bank Account Number yani Uluslararası Banka Hesap Numarası'nın ilk harflerinden oluşturulmuş bir kısaltma. Fikir, özellikle uluslararası banka transferlerinde hesap numarasının yanlış verilmesi emek ve zaman kaybına yol açtığı için hesap numaralarını standartlaştırmak için Avrupa Birliği tarafından ortaya atılmış. Hesap numarasını yanlış verdiğim gibi IBAN numarasını da yanlış verebilirim, ne anladım ben bu standarttan diyebilirsiniz. Demeyin. IBAN numarası kendi içinde hesap numarasının doğruluğunu kontrol edebileceğiniz bazı mekanizmalar barındırıyor. IBAN numarası 26 haneden oluşuyor. Örneğin; TR 15 00062 0 0006800006674778 Sırasıyla ilk iki hane ülke kodu, sonraki iki hane kontrol kodu, sonraki beş hane banka kodu, takip eden tek hane rezerv kodu ve son 16 hanede hesap numarasını temsil ediyor. İlk kontrol mekanizması 3 ve 4. hanedeki kontrol kodu. Hesaplaması için; 1. IBAN'nın ilk dört hanesini silin. 00062 0 0006800006674778 2. Ülke kodu...

Yukarıdaki ESPN'in Amerikan Kolej futbolu ligini yayınlamak için kullandığı 3D kameranın resmi. Daha Avatar'ın etkisini üzerimden atamadım 3D haberleri üst üste geliyor. Haberin kaynağı engadget. Biz HD yayın geldi memlekete diye sevinirken ESPN, Haziranda ESPN 3D kanalıyla Dünya Kupasını üç boyutlu yayınlayacağını açıklamış. Digitturk'te olur mu acaba, gözlükleri takıp seyretsek evde. Şoku üzerimden atlatayım evde 3D keyfi ile ilgili yazarım.

Twitter'dan bugün bilim insanlarına sallıyordum, yıl 2010 oldu hala etrafta uçan araba göremiyorum diye yukarıdakini görünce bir nebze de olsun utandım. Elektronik aletleri genelde parmaklarımızla kontrol ediyoruz. Ama ellerimiz dolu olduğunda veya videodaki gibi koşarken bu biraz problem yaratabiliyor. Kollarımıza yerleştirdiğimiz sensörler parmaklarımızı hareket ettirmek istediğimizi algılayıp belirli kontrolleri harekete geçirebiliyor. Sensörler elleriniz boşken, ağır bir nesne taşırken veya elleriniz doluyken çalışabiliyor. Bu sayede koşarken mp3 çalarınızdaki şarkıları sadece parmaklarınızı oynarak değiştirebilir veya elleriniz doluyken yine parmaklarınızı oynatarak arabanızın kapılarını açabilirsiniz. Sensörlerin kablosuz hale gelmesiyle çok daha yaygın kullanım alanları yaratılabilir.