Clair Patterson



Thomas Midgley Jr.'dan sonra başka bir bilim adamı. Aralarında ciddi bir bağ var. Bu ikiliyi birbirine bağlayan Patterson'un dünyanın yaşını belirlemek için kullandığı yöntem.

Patterson jeolojinin bu temel problemini uranyumun kurşuna bozunma hızını ölçerek çözdü. Çalışmaları sırasında atmosferimizde çok fazla kurşun olduğunu fark etti. Bu kurşun atmosfere temel otomobillerin egzozlarından yayılıyordu.

Fakat bu iddiasını tespit etmesi çok kolay olmadı. Bu süreçte Patterson kurşunun insan üzerindeki etkilerini inceleyen bütün çalışmaların kurşunlu katkı madde imalatçıları tarafından finanse edildiğini öğrendi. Çalışmaları finanse eden kaynak sonuçları istediği gibi düzenleyebiliyordu. Bunun en çarpıcı örneğinde beş yıllık bir program süresince gönüllülerden yüksek miktarda kurşun solumaları ya da yutmaları isteniyordu. Sonrasında kurşunun etkilerini ölçmek için deneklerin idrar ve dışkıları testlere tabi tutuluyordu. Sonuç olarak deneklerin ne idrarlarında ne de dışkılarında kurşun bulunmadığı için kurşuna temiz raporu verildi. Ama kurşunu asıl tehlikeli yapan da buydu, kurşun vücuttan atılmaz. Kan ve kemiklerde birikerek insanları zehirler. Doğal olarak araştırmayı finanse edenler deneklerin kan veya kemiklerinin test edilmesini istememişlerdi.

Patterson araştırmasını ilerlettikçe sorunlar yaşamaya başladı. Araştırmalarına kaynak veren kurumlar kendisinden desteklerini çekiyorlardı. Aynı zamanda Patterson'un bağlı olduğu üniversiteye de kurşun endüstrisi tarafından baskı yapılıyordu.

Bütün engellemelere rağmen Patterson atmosferdeki kurşunun kaynağının egzozlar olduğunu kanıtladı. Araştırmasının temeli buz çekirdekleriydi. Kutuplara yağan karların birbirinden ayırt edilebilecek şekilde yıllık katmanlar halinde biriktiğini keşfettikten sonra bu katmanlardaki kurşun konsantrasyonlarını inceledi. Kurşun değerleri tetraetil kurşunun piyasaya sürüldüğü 1923'ten sonra hızla yükseliyordu.

Patterson baskılara asla boyun eğmedi ve onun çalışmaları sonucunda 1970'te Temiz Hava Yasası yürürlüğe girdi. Bunun sonucu olarak bir çok ülkede kurşunlu benzin satışları durduruldu. Buna rağmen bizden 100 yıl önce yaşayan bir insana göre vücudumuzda yaklaşık 625 kat fazla kurşun taşıyoruz.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Santral İstanbul - Enerji Müzesi

Resim
Silahtarağa Elektrik Santrali İstanbul'un ilk kent ölçekli termik enerji santrali. 1910 yılında açılan ihaleyi  Avusturya-Macaristan şirketi olan Ganz kazanır ve 1914'te santral faliyete geçer. Santralin kömür ihtiyacı başta Zongultan sağlanır. Fakat daha sonra Zonguldak’tan kömür taşıyan gemilerin Rus hücumbotları tarafından batırılması, ihtiyacın Ağaçlı bölgesindeki kömür havzasından karşılanmasına neden olmuş. 1916 yılında (ray aralığı 60 cm.den dar olan demiryolu) anlamına gelen Dekovil hattını inşa edilmiş. Silahtarağa’dan başlayan hat, Kağıthane, Kemerburgaz ve Göktürk’ten geçerek Ağaçlı ve Çiftalan’a uzanıyormuş. 1983'te ekonomik ömrünü tamamlayana kadar aralıksız elektrik üreten santral bundan sonra yaklaşık 20 yıl boş kalmış. 2004 yılında Silahtarağa Elektrik Santralinin Santralistanbul'a dönüşümü başlamış. Yazının konusu olan Enerji Müzesi ise santralin 1 ve 2 no'lu makine dairelerinin tesisin çalıştığı dönemdeki haliyle korunarak dönüştürülmesi sonucund
Devamı

Bir insanın koşarken ulaşabileceği en yüksek hız nedir?

Resim
Şu anda Dünya üzerinde yaşayan en hızlı insan Usain Bolt. Peki ne kadar hızlı koşabiliyor? Yaklaşık 43,8 kilometre/saat. Koşu hızımız, koşu sırasında zemini itmek için uygulayabildiğimiz güce ve bu gücü ne kadar hızlı uygulayabildiğimize bağlı. Örneğin Usain Bolt saniyenin onda biri kadar bir zamanda yaklaşık bir ton güç uyguluyor. Burada uygulanan gücü arttırmanın yolu kas liflerimizin daha hızlı kasılmalarını sağlamak. Ya da diğer liflere göre daha hızlı kasılan 2X liflerinin oranını arttırmak. Bu yönde yapılan araştırmalar insan vücudunun potansiyelinin 64 km/saat olduğunu söylüyorlar. Bu potansiyel yakalanabilirse şu anda 9,58 saniye olan 100 metre dünya rekoru 6,53 saniyeye düşebilir. Bu da potansiyelimizle gerçekleştirebildiğimizin farkının ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Araştırmaların detaylarına şuradan ulaşılabilir. [via Wired Science]
Devamı