Thomas Midgley Jr.



Thomas Midgley Jr. 1889'da doğmuş Amerikalı bir bilim adamı. Kendisine ait bir çok patenti var. Ama beni özellikle ilgilendiren iki tanesi, tetraetil kurşun ve CFC.

Kurşun bir nörotoksin, yani çok fazla kurşun alırsanız beyninizi ve merkezi sinir sisteminizi onarılamayacak şekilde tahrip edersiniz. Yoğun bir şekilde kurşuna maruz kalmanın körlük, uykusuzluk, böbrek yetersizliği, işitme kaybı, kanser ve felç gibi ağır sonuçları olabilir. Midgley General Motors Reseach Corporation için çalışırken, kurşunun bütün bu olumsuz etkilerine karşın tetraetil kurşun bileşiğinin araba motorlarındaki sarsılma sorununu ciddi biçimde azalttığını fark etti. Bunun üzerine General Motors, Dupont ve Standart Oil of New Jersey, Ethly Gasoline Corporation'ı kurarak dünyadaki tetraetil kurşun talebini karşılamak için faliyete geçti. Kurşun isminin halk üzerindeki negatif etkisini azaltmak için reklam kampanyalarında genelde "Etil" adını kullandılar. Dolaylı etkileri tam olarak ölçülemese de bu yeni buluşun ne kadar ölümcül olduğunu anlatmak için bir örnek vermek gerekirse 1924'te, bir kaç gün içerisinde beş üretim işçisi birden ölüp, yeterince iyi havalandırılamayan tek bir üretim tesisinde otuz beş işçi kalıcı hasarlar yüzünden yürüyemez hale geldi.

Midgley'in insanlığa zararı bu kadarla kalmadı. Motorlardaki sarsılma problemlerini tetra etil kurşun ile çözdükten sonra buzdolaplarındaki soğutma problemleri içinde kloroflorokarbonları (CFC) keşfetti. Ve CFC'ler ozonu deldikleri anlaşılana kadar yaklaşık 50 yıl süreyle soğutuculardan deodorantlara her yerde kullanıldılar. CFC'lerin ozonu yok etmekte ne kadar etkili olduklarını hayal etmek çok zor. 1 kilogram CFC yaklaşık 70.000 kilogram atmosferik ozonu yok edip delebilir. Aynı zamanda tek bir molekül CFC gaza seri etkilerini arttırmakta bir molekül karbondioksit gazına göre 10.000 kat daha etkilidir.

Dünya tarihi üzerinde bence yaşayan hiç bir organizma çevreye Thomas Midgley Jr.'dan daha fazla zarar vermemiştir. Belki de tanrısal bir adaletle Midgley'in ölümünede bir icadı yol açmıştır. 1940'da geçirdiği çocuk felci sonucu kötürüm olunca, kendisini otomatik olarak kaldırması ya da yatağa yatırması için motorlu bir makara takımı tasarladı. 1944'te makine çalışırken yanlışlıkla kordonlara dolanan Midgley boğularak öldü.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Santral İstanbul - Enerji Müzesi

Resim
Silahtarağa Elektrik Santrali İstanbul'un ilk kent ölçekli termik enerji santrali. 1910 yılında açılan ihaleyi  Avusturya-Macaristan şirketi olan Ganz kazanır ve 1914'te santral faliyete geçer. Santralin kömür ihtiyacı başta Zongultan sağlanır. Fakat daha sonra Zonguldak’tan kömür taşıyan gemilerin Rus hücumbotları tarafından batırılması, ihtiyacın Ağaçlı bölgesindeki kömür havzasından karşılanmasına neden olmuş. 1916 yılında (ray aralığı 60 cm.den dar olan demiryolu) anlamına gelen Dekovil hattını inşa edilmiş. Silahtarağa’dan başlayan hat, Kağıthane, Kemerburgaz ve Göktürk’ten geçerek Ağaçlı ve Çiftalan’a uzanıyormuş. 1983'te ekonomik ömrünü tamamlayana kadar aralıksız elektrik üreten santral bundan sonra yaklaşık 20 yıl boş kalmış. 2004 yılında Silahtarağa Elektrik Santralinin Santralistanbul'a dönüşümü başlamış. Yazının konusu olan Enerji Müzesi ise santralin 1 ve 2 no'lu makine dairelerinin tesisin çalıştığı dönemdeki haliyle korunarak dönüştürülmesi sonucund
Devamı

Bir insanın koşarken ulaşabileceği en yüksek hız nedir?

Resim
Şu anda Dünya üzerinde yaşayan en hızlı insan Usain Bolt. Peki ne kadar hızlı koşabiliyor? Yaklaşık 43,8 kilometre/saat. Koşu hızımız, koşu sırasında zemini itmek için uygulayabildiğimiz güce ve bu gücü ne kadar hızlı uygulayabildiğimize bağlı. Örneğin Usain Bolt saniyenin onda biri kadar bir zamanda yaklaşık bir ton güç uyguluyor. Burada uygulanan gücü arttırmanın yolu kas liflerimizin daha hızlı kasılmalarını sağlamak. Ya da diğer liflere göre daha hızlı kasılan 2X liflerinin oranını arttırmak. Bu yönde yapılan araştırmalar insan vücudunun potansiyelinin 64 km/saat olduğunu söylüyorlar. Bu potansiyel yakalanabilirse şu anda 9,58 saniye olan 100 metre dünya rekoru 6,53 saniyeye düşebilir. Bu da potansiyelimizle gerçekleştirebildiğimizin farkının ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Araştırmaların detaylarına şuradan ulaşılabilir. [via Wired Science]
Devamı